Jednym z głównych i najbardziej niebezpiecznych czynników biologicznych dla zbiorów muzealnych, archiwalnych i bibliotecznych są grzyby pleśniowe oraz bakterie. Stężenie i aktywność mikroorganizmów na powierzchniach obiektów jest związana m.in. z wilgotnością, zapyleniem i zanieczyszczeniem mikrobiologicznym powietrza oraz typem podłoża zabytkowego (papier/skóra/tkanina/drewno/ceramika).

W związku z powyższym niezmiernie ważne jest okresowe sprawdzanie liczebności mikroorganizmów na powierzchniach zabytkowych, aby w razie zwiększonej liczebności mikroorganizmów lub obecności form aktywnych podjąć czynności związane z czyszczeniem, dezynfekcją i odpowiednim zabezpieczeniem zainfekowanej powierzchni. Wskazaniem do badania jest również weryfikacja czy zainfekowane powierzchnie zostały z sukcesem zdezynfekowane aby stwierdzić czy jednokrotny proces dekontaminacji obiektu jest wystarczający.

Istotnym problemem jest również monitoring skażenia mikrobiologicznego powierzchni obiektów udostępnianych czy wracających po wypożyczeniu do pomieszczeń magazynowych. Na etapie wypożyczania często dochodzi do kontaminacji obiektów bakteriami czy grzybami, które z jednej strony mogą stanowić zagrożenie dla samego obiektu, z drugiej stanowić zagrożenie dla zdrowia konserwatorów, kustoszy, bibliotekarzy czy archiwistów. Również przyjmowanie nowych obiektów do kolekcji, magazynów, bibliotek czy do archiwizacji obarczone jest ryzykiem zakażenia zbiorów.

W badaniach prewencyjnych czystości mikrobiologicznej powierzchni obiektów zabytkowych stosujemy metody dopasowane do rodzaju analizowanego podłoża. Stosujemy różne metody pobierania próbek (metoda wymazów, odcisków sterylną bibułą, taśmy „klejące”) oraz różne zestalone podłoża mikrobiologiczne aby jak najlepiej oddać stan rzeczywisty stanu mikrobiologicznego.

Dlaczego dobór podłoży mikrobiologicznych jest ważny?

Przyjmuje się, że na podłożach mikrobiologicznych jesteśmy w stanie zapewnić warunki odpowiednie do wzrostu jedynie 1% mikroorganizmów obecnych w danej próbce środowiskowej. Im więcej różnych podłoży zastosujemy, oraz to, czy dobierzemy podłoża odpowiednie dla danego zabytku jest kluczowym etapem planowania analizy mikrobiologicznej.

W naszej ofercie mamy szereg podłoży mikrobiologicznych zgodnych a wymogami ujętymi w Polskich Normach oraz podłoży autorskich, dedykowanych dla wzrostu różnych grup mikroorganizmów (mikroorganizmy lipolityczne, celulolityczne, rozkładające jedwab, wytwarzające sidereofory etc.).

Do czego w praktyce mogą zostać wykorzystane analizy mikrobiologiczne powierzchni?

• wytypowanie powierzchni książek, dokumentów, obiektów zabytkowych o wysokim zanieczyszczeniu mikrobiologicznym. Wysokie liczebności mikroorganizmów na badanych powierzchniach będą przesłanką do podjęcia działań dezynfekujących w celu zabezpieczenia eksponatów przed biodeterioracją.
• porównanie mikroflory zasiedlającej różne typy powierzchni i wykazanie ewentualnych różnic w kolonizacji zabytków w zależności od pomieszczenia/daty powstania/typu podłoża zabytkowego.
• ustalenie procedur, urządzeń, częstotliwości działań związanych z czyszczeniem i konserwacją obiektów zabytkowych, kolekcji, archiwów czy bibliotek.
• podjęcie działań mających na celu odpowiednie zabezpieczenie osób pracujących ze skażonymi obiektami.
• podjęcie decyzji o przyjęciu danego obiektu do Instytucji, do archiwizacji.
• weryfikację skuteczności dezynfekcji i innych działań prewencyjnych ustalonych na podstawie wytycznych.

Jakie informacje zawiera raport przygotowany przez naszych ekspertów?

Do każdego zlecenia przygotowujemy szczegółowy raport, który zawiera:

• szczegółowy opis metodologii, listę i skład zastosowanych podłoży,
• wyniki w formie graficznej, oraz surowe dane,
• interpretację wyników w odniesieniu do obowiązujących norm,
• zdjęcia szalek z wyrosłymi koloniami mikroorganizmów,
• listę zidentyfikowanych grzybów strzępkowych do rodzaju (metodami mikroskopowymi),
• wytyczne dotyczące dezynfekcji, postępowania konserwatorskiego.

W celu uzyskania bliższych informacji zapraszamy do kontaktu:

heritage@rdls.pl,

tel. 22 554 19 07 lub +48 786 284 496